خانه طباطبائی ها کاشان که از شاهکارهای هنر معماری قدیم به شمار می رود به وسیله مرحوم سیدجعفر طباطبایی که از تجار معروف فرش آن زمان بود در سال ۱۲۵۰هجری قمری ساخته شده است. 
 
فهرست مطالب
    معرفی خانه طباطبایی‌ها کاشان
    موقعیت
    تاریخچه خانه طباطبایی‌ها
    معماری خانه طباطبایی‌ها
    فضاها
    اندرونی
    درونی
    شاه‌نشین
    تابستان‌نشین و زمستان‌نشین
    سرداب و بادگیر خانه طباطبایی‌ها
    باغ ایرانی
    تزیینات
    پلان خانه طباطبایی‌ها
    نما
    برش
    تصاویر خانه طباطبایی‌ها
 
بخشی از مطلب
کاشان شهر فرهنگ وتمدن ملقب به دارالمومنین با قدمتی ۷۰۰۰ ساله است. این شهر با مردمانی دین پرور و هنر دوست یکی از زیباترین شهرهای ایران به شمار می‌رود و با بناهای تاریخی و ارزشمندی نظیر خانه عامری‌ها، تپه سیلک کاشان، باغ فین و مسجد آقا بزرگ، سند افتخاری از هنر و معماری ایرانی است. از میان بناهای تاریخی این شهر ماندگار، خانه ی طباطبایی ها به دلیل شاهکار معماری و زیبایی های بی بدیلش به عروس خانه‌های ایران شهرت دارد. این خانه باشکوه باوسعت ۴۷۳۰ متر مربع در یکی از محله‌های تاریخی شهر کاشان به نام سلطان امیر احمد، همچون نگینی در میان سایر بناهای تاریخی محله می‌درخشد.
تاریخچه خانه طباطبایی‌ها:
خانه تاریخی طباطبایی‌ها که یکی از گنجینه‌های بی‌نظیر معماری ایران به شمار می‌رود، در حدود سال ۱۲۵۰ قمری به تصمیم تاجر بین‌المللی فرش، حاج سید جعفر طباطبایی نطنزی، در شهر کاشان و در نزدیکی خانه بروجردی‌ها کاشان ساخته شد. معمار برجسته و هنرمند دوره قاجار، استاد علی مریم، با قدرت خلاقیت و ابتکار خود، مسئولیت طراحی و ساخت این بنای باشکوه را بر عهده گرفت وظرف مدت ده سال آن را احداث نمود. تمام تزئینات شکوهمند این خانه شامل گچ بری‌ها و نقاشی ها را یکی از شاگردان میرزا ابوالحسن صنیع الملک غفاری کاشانی، هنرمند بزرگ دربار ناصرالدین شاه قاجار، بر عهده گرفت و آن را با شکوه و عظمتی مثال‌زدنی به اجرا درآورد. این بنای ارزشمند با تمام ویژگی های منحصر به فرد خود، با شماره ۱۵۰۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
خانه‌هایی دارای ظاهری ساده و داخلی شکوهمند، من جمله بارزترین شاخصه‌های محله تاریخی سلطان احمد کاشان به شمار می‌رود. خانه اعیانی طباطبایی‌ها یکی دیگر از این خانه‌های بی‌نظیر قاجاری است که از بدو ورود به آن، هر کسی را محو تماشا می‌کند. آنچه پس از گذر از پیچ وخم های راهرو وهشتی انسان را به لحظه ای مکث و تماشا کردن دعوت می کند، فضایی است هنری با ترکیب هندسی فوق‌العاده، تزئینات گچ‌بری و آینه‌کاری‌های بی نظیر و حیاطی مرکزی با حوضی بزرگ در میانش که انعکاس بنا در آن چشم اندازی دل انگیز را ایجاد می کند.
اتاق‌های اطراف حیاط و همچنین تراس‌های سرپوشیده آن که مزین به ستون‌های بلند، سرستون‌های خوش‌نقش، پنجره‌های مشبک رنگی و روزنه‌هایی هنرمندانه است، هر کسی را مجذوب خود می‌کنند. پس از نقش بستن تصویر کلی بنا در ذهن، آنچه انسان را به شگفتی و تامل بیشتری وا می‌دارد، حس کنجکاوی و کشف بیشتر این زیبایی‌های خیره‌کننده است که خبر از جذابیت فوق‌العاده این خانه تاریخی می‌دهد.
آنچه در طراحی داخلی خانه طباطبایی‌ها بیش از هر چیز دیگری خودنمایی می‌کند، معماری درون گرا و اصطلاحاً حجاب دار آن است که از سیستم گودال باغچه و متقارن بهره می‌برد. مزیت ساخت بنا در دل خاک، عایق نمودن آن از نظر سرما و گرما، استحکام بنا وکاهش خطرات ناشی از زلزله، دسترسی آسان به آب قنات و رشد بهتر گیاهان است که همانند بسیاری دیگر از ابتکارات هوشمندانه معمار آن، به کار گرفته شده است.
خانه طباطبایی‌ها مانند هر خانه اعیانی دیگری، دارای قسمت اندرونی، بیرونی و قسمتی مخصوص خدمه خانه است. پس از ورود به داخل حیاط بیرونی، بخش شاه‌نشین خانه که محل حضور مهمان‌ها بوده است، توجهات را به خود جلب می‌کند. این بخش با پنجره‌های مشبک رنگی در جبهه جنوبی قرار دارد و به دلیل وجود آیینه‌کاری‌ها، گچ‌بری‌ها، نقاشی‌ها و همچنین مقرنس‌کاری‌های منحصر به‌ فردش زیباترین قسمت خانه طباطبایی‌ها به شمار می‌رود.
پنجره های خانه طباطبایی های
ایوان آینه خانه طباطبایی‌ها به سبب وجود نقش فرش کاشان بر سقف خود که با گچ‌بری‌ها و آینه‌کاری‌های هوشمندانه عجین شده است، جلوه فوق‌العاده‌ای را بر ای بخش شاه‌نشین این خانه تاریخی به ارمغان می‌آورد. نگاهی گذرا به اطراف حیاط، اتاق‌های زمستان‌نشینی با پنجره‌های چوبی مشبک و سقف کوتاه و همچنین اتاق‌های تابستان‌نشین زیبای خانه طباطبایی‌ها کاشان را به رخ می‌کشد. سرداب‌های متصل به بادگیر که در هر دو بخش بیرونی و اندرونی به چشم می‌خورد نیز یکی دیگر از ابتکارات معمار این خانه جهت تلطیف هوای آن در فصل تابستان است.
تزیینات خانه طباطبایی های کاشان
خانه طباطبایی‌ها دارای چهار حیاط شامل یک حیاط بیرونی، دو حیاط اندرونی و همچنین یک حیاط مخصوص خدمه است. اندرون خانه که محل اقامت اعضای خانواده به شمار می‌رفت، مزین به پنجره‌هایی چوبی با شیشه‌هایی رنگی است و اتاق مرکزی آن بین دو حیاط اندرونی و بیرونی قرار داشت. قسمت خدمه و مطبخ تنها بخش خانه طباطبایی‌ها است از طراحی ساده‌ای بهره می‌برد و متشکل از حیاط، سرداب، اتاق‌های زندگی خدمه، اصطبل و انبارهای سوخت است.
وجود پنجره‌های چوبی مشبک با اشکال هندسی کوچک، شیشه‌های رنگی و همچنین روزنه‌هایی در نزدیک سقف که ورود هرچه بیشتر نور ملون خورشید به داخل خانه طباطبایی‌ها را میسر می‌ساخت، علاوه بر زیبایی ذاتی خود، تابش نور به داخل کنترل کرده و آفتاب گرم را ملایم‌تر ودلپذیرتر می‌نموده است. حوض مستطیلی با آبی زلال، به عنوان یکی از عناصر اصلی محوطه‌سازی، در عین تلطیف هوای حیاط و خلق فضایی دلپذیر، ترکیبی کوچک اما پربار از یک باغ ایرانی را به نمایش می‌گذارد.
رنگ‌های به‌کار گرفته شده در تزئینات خانه طباطبایی‌ها متأثر از ویژگی‌های اقلیم گرم و خشک کاشان است و یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این خانه به شمار می‌رود که توسط معمار آن و با در نظر گرفتن جنبه‌های مادی و معنوی نیازهای انسانی، در طراحی و ساخت این خانه تاریخی لحاظ شده است. آب مورد نیاز ساکنین اعیان خانه طباطبایی‌ها کاشان را نیز ۲ رشته قنات با نام‌های دولت‌آبادی و نصرآبادی بر عهده داشتند.
خانه طباطبایی‌ها به‌عنوان یکی از زیباترین خانه‌های کاشان و ایران، تمام آنچه را که برای زندگی مورد نیاز بوده را به زیبایی در هر چه تمام‌تر در دل خود جای‌داده است و علاوه بر رعایت محرمیت در قسمت بیرونی که حریمی مقدس برای ایرانی‌ها به شمار می‌رود، در داخل اندرونی خانه نیز از آن غاف نشده است تا بدین ترتیب ساکنان آن در کمال آرامش و یکپارچگی زندگی خود را سر کنند. خانه طباطبایی‌ها کاشان که جلوه کاملی از معماری اسلامی (معماری ایرانی دوره اسلام) به شمار می‌رود، در سال‌های اخیر به شهرتی جهانی دست یافته است و سالانه افراد بسیاری را از سراسر جهان به سوی خود می‌کشاند.